Tot ongeveer 1925 wijdden de Brugse Zwartzusters zich uitsluitend toe aan hun oorspronkelijke apostolaat van bezoek en verpleging van zieken aan huis. Vanaf de late Middeleeuwen verzorgden ze onverpoost de pestlijders, vanaf de 19de eeuw de geïnfecteerden door gevaarlijke besmettelijke ziekten zoals cholera, tyfus en Spaanse griep. Buiten de tijden van epidemie bezochten de Zwartzusters de zieken ten huize en stonden zo in nauwe relatie met alle lagen van de bevolking.
De meeste zusters deden hun dagelijkse rondgang bij de zieken uit minderbegoede klassen en de armen. Als loon kregen ze de kledingstukken van de overledenen als loon, om die dan weer weg te geven. Sommigen zusters bleven soms maanden na elkaar in dienst bij patiënten uit de meer begoede sociale klasse (“’t groot volk“), in ruil voor “kost en inwoon” en eventueel een bescheiden vergoeding in geld of natura.
Ontstaan
1926 – De pas verkozen algemene overste Zr. Constance Foulon vindt de tijd rijp om het apostolaatswerk van koers te veranderen. Zij vindt het ergerljik dat zoveel Zwartzusters in dienst zijn van één enkele zieke in een adellijk of rijk aristocratisch gezin. Volgens moeder Constance Foulon hebben de minderbedeelden minstens evenveel recht op goede medische zorgen. In een ziekenhuis kunnen de Zwartzusters een groter aantal zieken helpen en er bovendien, onder de deskundige leiding van bekwame geneesheren, meer gespecialiseerde zorgen verstrekken. Zo maakt de klassieke thuiszorg geleidelijk plaats voor ziekenhuisverpleging. Niet enkel in Brugge maar ook in Oostende en Veurne, waar bijhuizen zijn, zetten de Zwartzusters zich in voor de bouw van een kliniek.
1927 – Op het Oosterlingenplein – in het hart van het oude Brugge – wordt een aanpalend huis van het klooster (sedert 1856 eigendom van de Zwartzusters) nr. 1, ingericht als kliniek voor inwendige geneeskundige en op 14 juli plechtig geopend en ingezegend door bisschop Henricus Lamiroy.
Dit klein – maar voor die tijd modern – ziekenhuis, met Sint Franciscus Xaverius als schutspatroon, biedt plaats aan 29 patiënten. Alle artsen van de stad kunnen er gebruik maken van de afdeling röntgenonderzoek en van het onderzoekslaboratorium.
Snelle uitbreiding
Door de aankoop van panden in de Spanjaardstraat, aan de Spaanse Loskaai en het Oosterlingenplein wordt het ziekenhuis tot de jaren ’80 van de vorige eeuw in snel tempo en stelselmatig uitgebreid.
1929 – Op 23 maart kunnen de Zwartzusters in de Spanjaardenstraat 18 een huis met grote voortuin, de “villa Ste-Thérèse“, kopen dat de naam “Paviljoen van het H. Hart” krijgt en waarin 20 extra-bedden kunnen worden geplaatst. Aan de Spaanse Loskaai worden de magazijnen van de “Société Coopérative Maison Alfred de Clercq” en binnentuin aangekocht. Het St. Franciscus-Xaveriusziekenhuis kan nu tot 60 patiënten opvangen. In 1934 volgt de aankoop van een eerste van 3 huisjes aan het Oosterlingenplein.
1945-49 – In 1945 verwerven de zusters het huis op de hoek van de Spaanse Loskaai en het Oosterlingenplein en van de herberg “Torrebrug” (vlakbij de Torenbrug). Het jaar daarna komt een huis in hun bezit op de hoek van de Spaanse Loskaai en de Spanjaardstraat, dat tot dan toe de zetel was van het Rode Kruis. In 1947 volgt het huis in de Spanjaardstraat nr 12, waarin later de administratieve diensten van de kliniek zullen worden ondergebracht. In 1949 is het ziekenhuis klaar en met de meest moderne uitrusting voorzien, om 90 mensen te verplegen.
1959-63 – In 1959 gaat het eerste gebouw van de kliniek aan het Oosterlingenplein nr 1 onder de sloophamer, samen met andere nog niet in gebruik genomen huizen aan de hoek van het Oosterlingenplein en de Spaanse Loskaai. Op de hoek van het Oosterlingenplein en de Spaanse Loskaai wordt vanaf 1961 een compleet nieuwe uitgebreide vleugel gebouwd die in 1963 in gebruik wordt genomen.
1964– Op voorstel van de Brugse bisschop De Smedt komt een samenwerking tot stand met de Zusters van de H. Jozef, om samen de ziekenhuizen van de Zwartzusters in Brugge, Oostende en Veurne te beheren. Tot deze Federatie treden ook de Zusters Augustinessen van Kortrijk en Harelbeke toe. Ze starten in St.-Michiels Brugge een gezamenlijk huis “Vogelzang” voor de vorming van novicen.
1969-1975– De Zwartzusters dragen het beheer van de St.-Franciscus Xaveriuskliniek (zoals dat al eerder was gebeurd voor de eigen ziekenhuizen van Oostende en Veurne) over aan een nieuwe “vzw St.-Franciscus Xaveriuskliniek“. 6 jaar later zullen ze het ziekenhuis voor 99 jaar in erfpacht geven aan deze VZW.
1976 – De Zwartzusters verwerven 2 huizen (nr. 5 en nr. 3) op Woensdagmarkt. Op 2 augustus kopen ze het vermaarde historische “Huis de la Torre” in de Spanjaardenstraat nr. 16. Het is het sluitstuk van de legpuzzel van het ziekenhuiscomplex tussen de Spaanse Loskaai, de Spanjaardstraat, de Woensdagmarkt en het Krom Genthof. Het 16de-eeuwse “Huis de la Torre” maakte ooit deel uit van het natiehuis van Castilië en Léon. Het omvat een fraaie ingangspoort in renaissancestijl (1573), een uitkijktoren, 2 gekanteelde schermgevels en bijgebouwen in laatgotische stijl.
Het geheel wordt in 1975 grondig gerestaureerd: de 19de-eeuwse ramen maken plaats voor kruiskozijnen en de oorspronkelijke kantelen, het maaswerk in de borstweringen en de boogvelden van de derde bouwlaag worden opnieuw aangebracht.
1977 – Op 15 oktober is er een plechtige jubileumviering van 50 jarig bestaan van de St.-Franciscus-Xaveriuskliniek.
Spanjaardstraat, het Krom Genthof en de Woensdagmarkt, dat nagenoeg helemaal is
ingenomen door het ziekenhuis (schuin gestreept) in 1985
1980-1985– Door een gestage groei van het aantal patiënten en ziekenhuismedewerkers dringt een aangepaste accommodatie zich op. De zieken en diensten liggen verspreid over een conglomeraat van grote en kleine huizen in het kwartier tussen de Oosterlingenplaats, de Spaanse Loskaai, de Spanjaardstraat en de Woensdagmarkt (uitgezonderd het klooster van de Zwartzusters). Na een moeizame periode van overleg met schepencollege krijgen de Zwartzusters een bouwvergunning en een goedkeuring van het aanbestedingsdossier.
Gedurende 5 jaren wordt het interieur van het ziekenhuis ingrijpend gemoderniseerd, waarbij de voorgevels van de bestaande historische gebouwen, zoals het “Huis de la Torre” en de fraaie hoekgevels van de Spaanse Loskaai met de Spanjaardstraat en met het Oosterlingenplein toch bewaard blijven.
1985 – Op 11 februari wordt de laatste verdieping van de nieuwe vleugel van het St.-Franciscus Xaveriusziekenhuis in gebruik genomen. Het ziekenhuis telt nu in totaal 160 bedden, 15 geneesheren-specialisten en apothekers en 211 personeelsleden (waarvan de helft deeltijds) en beschikt over diverse afdelingen: inwendige geneeskunde, intensieve zorgen, geriatrische revalidatie, acute psychiatrie en psycho-somatiek.
1991– Door de groei van de activiteiten verhuist de afdeling geriatrische dagbehandeling naar een volledige nieuwbouw.
2000– In 2000 fusioneert het Sint-Franciscus Xaveriusziekenhuis met het AZ Sint-Jan. Mede door de ingrijpende verbouwing van de vleugels A en E (1994-medio 2000) is de nieuwe “Campus Sint-Franciscus Xaverius” volledig gemoderniseerd en klaar om, in het kader van de fusie, een eigentijdse, kwaliteitsvolle, humane en betaalbare zorgverlening aan te bieden in Noord-West-Vlaanderen.
Sinds 1 januari 2000 streeft het nieuwe fusieziekenhuis AZ Sint-Jan AV, bestaande uit Campus Sint-Jan en Campus Sint-Franciscus Xaverius, ernaar om kwaliteitsvolle, humane en betaalbare zorg aan te bieden aan de bevolking, en dit in samenwerking met de andere zorginstellingen in de regio. Daarbij staat de groeiende transmurale zorgfilosofie centraal.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.